Ambyse sagen van Pierre Kemp, deel 4: de Vuurman van de Bergerstraat
In 1925 verscheen het “Limburgse Sagenboek” van schrijver Pierre Kemp, later heruitgegeven onder de titel Limburgse Sagen en legenden (uitg. Veldeke Maastricht – Vroom en Dreesman). Naast zijn arbeid bij de Société Ceramique en bij de mijn “Laura en Vereniging” te Eygelshoven was Kemp schilder, schrijver en dichter. Hij debuteerde met zijn eerste gedichten in 1910. Naast meerdere onderscheidingen is hij voor zijn poëzie geëerd met de P.C. Hooft-prijs.
De inwoners van Amby, zo vertelt het boek, zouden afstammen van een troep zigeuners, die zich omstreeks de tweede helft van de 16de eeuw.als landbouwer hier gevestigd hebben. Archeologische vondsten doen echter ook anders vermoeden. Zie hiervoor het artikel Herkomst van de naam Amby op Amiepedia en de doorverwijzingen hierin naar deze archeologische vondsten. Van de in dit boek voorkomende volksverhalen zijn een viertal Ambyse sagen, die zich afspelen in of rondom Amby. In dit vierde verhaal vertelt Kemp over de Vuurman van de Bergerstraat.
Gerucht
In een herberg op de Bergerstraat, aan de rand van Amby, zaten enkele ruwe maar potige mannen bij elkaar. Het waren dronkenmannen, die na het nuttigen van een hoeveelheid drank nergens bang voor waren. Het gerucht ging dat er ’s nachts over de Bergerstraat, even voorbij het landgoed van de familie Schoenmaeckers, een heuse Vuurman zou lopen.
Een overmoedig plan
De dronkenmannen hadden dit verhaal ook gehoord en jutten elkaar luidruchtig op om eens te gaan kijken wat er waar zou zijn van dat verhaal over een Vuurman. De andere gasten in het café raadden hen dit echter ten zeerste af. Maar weer anderen zeiden dat men zo’n Vuurman kon verlossen door hem eenvoudig om een vuurtje te vragen. “Dat wil ik dan wel eens proberen”, riep een van de grootste lawaaimakers. Morgenavond heb ik een pijp tabak bij me. Jullie mogen dan al mijn zakken omkeren voordat ik de straat op ga, om te controleren dat ik geen enkele lucifer of zelfs vuursteen bij me heb!” Zo werd dit plan afgesproken, onder getuigenis van de andere herberggasten.
De volgende avond
De volgende avond waren allen weer in het café. De uitdager stond aan de bar om zich voldoende moed in te drinken. Zijn kameraden doorzochten al zijn zakken en keerden zijn jas binnenstebuiten maar vonden niets. Hij had wel een pijp met tabak maar toch echt géén lucifers bij zich. Nu moest onze held vertrekken en wel voordat dat de maan op kwam. Het is immers bekend dat als de maan boven de horizon komt Vuurmannen telkens verdwijnen. De uitdager ging op weg en men keek hem bezorgd na, totdat men hem in de duisternis van de onverlichte Bergerstraat niet meer kon volgen.
Tevergeefs gewacht
Zijn makkers wachtten die avond tot laat in het café tevergeefs op de terugkomst van hun kameraad. Hij werd echter nooit meer terug gezien. Ook de Vuurman vertoonde zich een hele tijd niet meer. Wat zou er zijn gebeurd? Na enige weken zag men de Vuurman echter weer. Vrienden en kennissen van de verdwenen man die de Vuurman toen zagen, menen in hem het figuur en gezicht van hun verdwenen kameraad te hebben herkend. Hij had de Vuurman klaarblijkelijk wel verlost, maar had diens plaats ingenomen. Dit laatste is een veel voorkomende gebeurtenis, waar een zogenaamde verlossing bijna altijd aanleiding toe geeft.
Meer vuurmannen
Het verhaal over de Vuurman van de Bergerstraat staat niet op zichzelf. Zo is het onder meer bekend dat elke avond een Vuurman de dijk afkwam, die voorbij Borgharen en Limmel langs de Maas ligt. Toen men ooit eens op hem had gefloten, kwam deze Vuurman in volle vaart op de uitdagers af. Die wisten nog net het vege lijf te redden door vlot het erf van de boerderij binnen te vluchten en de poort voor de neus van de Vuurman dicht te gooien. De volgende ochtend zagen ze dat de vijf vingers van een hand in het hout van de poort waren gebrand…
Ook in de buurt van Geulle dwaalde een Vuurman rond. Deze werd vaker vergezeld door zieltjes van ongeboren kinderen, die als vurige vonken met hem mee zweefden. Een priester die hen wilde verlossen, door in het veld in hun nabijheid een H. Mis op te dragen, stierf na afloop van deze viering echter geheel plotseling.
Het Maastrichtse meisje dat in Beek bij een brikkenbakker in dienst was, zag ooit een vuurbol in het veld. Eer zij amper drie passen had gedaan kwam die vuurbol zó snel op haar af, dat ze nog maar net de deur kon dicht slaan. De volgende ochtend zag iedereen dat deze deur gedeeltelijk geschroeid was. Het is dus zaak om bij het zien van een Vuurman of een vergelijkbaar verschijnsel alle voorzichtigheid te betrachten. Alcohol en overmoed zijn daarbij zeer slechte raadgevers.
Zie ook
- Ambyse sagen van Pierre Kemp, deel 1: het Weerwolfsvel verbrand
- Ambyse sagen van Pierre Kemp, deel 2: het Spook in het Wittevrouwenveld
- Ambyse sagen van Pierre Kemp, deel 3: de Reinsteen
Bronnen, noten en/of referenties
|