Archeologische vondsten in Amby I
Archeologische vondsten in Amby laat zien wat er allemaal gevonden is tijdens bodemonderzoek. Het is deel twee van de artikelen die gaan over de geschiedenis van Amby. Lees ook het vervolg Archeologische vondsten in Amby II en deel 1 de Herkomst van de naam Amby.
Urnen in Amby Zuid-0ost
Bij de wegenaanleg voor het bedrijventerrein Scharn-Noord in 1994 werd door een amateurarcheoloog de vondst gemeld van Prehistorisch aardewerk. Het zoekgebied behoorde tot de voormalige gemeente Amby. Bij nader onderzoek door de dienst Oudheidkundig Bodemonderzoek van de gemeente Maastricht (GOBM) bleek dat er tijdens het graafwerk enkele urnen met crematieresten waren vrijgekomen. De urnen werden door de graafmachine, of eerder tijdens het ploegen, sterk beschadigd. In 1995 werd het urnenveld opnieuw onderzocht en werden er vijftien urnen ontdekt, waarvan er negen crematieresten bevatten. Zij stammen uit de late Bronstijd/vroege ijzertijd (1000-500 v.Chr.). Het urnenveld is het oudste in Maastricht gevonden grafveld. De vondst past goed in het beeld van andere vondsten in Maastricht en omgeving uit dezelfde periode, zoals aardewerk in Randwyck en ten zuiden van de Heukelstraat, een bronzen zwaard en een gietvorm voor een bijl in de Maas en - op een steenworp van het Ambyse urnenveld - in Berg en Terblijt, de hele bronsvoorraad van een handelaar.
Koedreef - Bodemsweg
In 1987 werd de vondst gemeld van een fragment van een zogenaamde La Tène-armband, gevonden in de landerijen ten oosten van Amby tussen de Koedreef (verlengde Hagenstraat) en de Bodemsweg. Het betrof een deel van een glazen armband, kobaltblauw van kleur, zoals die voorkwamen in het huidige Zuid-Oosten van Nederland en aangrenzende delen van Duitsland en België vanaf circa tweehonderd voor Christus tot in de vroeg-Romeinse periode. In tegenstelling tot de gangbare armbanden, met in de lengte openende ribben, is het exemplaar in Amby vrij uitzonderlijk, doordat de ribben schuin ten opzichte van de lengterichtingen lopen.
De Heukelstraat en Ambyerstraat - Zuid
’t Huys van Ionkheer Raef tot Ammi
In 1981 werd tussen de Ambyerstraat-Zuid en de sportvelden van Geusselt begonnen met de aanleg van een regenwatervijver. Aangezien bij de Afdeling Gemeentelijk Bodemonderzoek van de Gemeente Maastricht op dat moment reeds meerdere opgravingen werden gedaan was hier geen archeologisch onderzoek voorgenomen. Het toeval wilde dat een van de medewerkers van die afdeling de heer G.(Wim)Veldman in Amby woonachtig was en op weg naar en van zijn werk de graafwerkzaamheden passeerde en kon volgen. In overleg met het hoofd van de afdeling GBO werd besloten dat hij het werk zou volgen en verslag zou doen van zijn bevindingen. De heer Veldman deed dit samen met zijn zoon Sandor. Nadat men met het graafwerk was begonnen bleek bij een eerste vluchtig onderzoek, dat op het terrein een gebouw had gestaan. Op ca. 2 meter onder het maaiveld bevonden zich dubbele rijen ingeheide palen tot doorsnede 25 cm, die in de natte klei goed geconserveerd waren. Ook werden enkele scherven Elmpter materiaal gevonden. Het terrein dat vroeger nogal drassig geweest moest zijn, was aangevuld met grind, stol, bouwpuin en huisafval; het geheel afgedekt met 35 cm teelaarde. De laag huisafval, die zich bevond op ca. 1.25 m onder het maaiveld werd nauwkeurig onderzocht en leverde tal van vondsten op. De vondsten uit de afvallaag waren eenvoudig te dateren, aangezien er zich twee schalen bij bevonden met respectievelijk de jaartallen 1732 en 1750. Alle vondsten werden gerestaureerd en gedocumenteerd bij de archeologische afdeling van de Dienst Openbare Werken te Maastricht.
Verdere vondsten waren:
Een massa aardewerkscherven, te dateren tussen 1600 en 1800, een vrij vlakke schaal roodbakkend
met loodglazuur geheel overdekt met radiale krassen, waarschijnlijk veroorzaakt door het snijden
van vlaai.
| Legenda opgravingsmateriaal Raaf | |
|---|---|
| 1 en 2: steelpannen witbakkend met loodglazuur, bruin gevlekt | 12: kan met nauwe hals, grijs, steengoed met zoutglazuur, Rijnlands |
| 3: karnkommen 3 st. witbakkend met loodglazuur, bruin gevlekt | 13: kan met wijde hals grijs, steengoed met zoutglazuur en blauwe cobaltversiering met ingegrifte contouren, Westerwald |
| 4: bord, wit met decoratie (voorstelling Johannes de Doper) in blauw, faience met tinglazuur | 14: bord roodbakkend met gele en groene slibversiering |
| 5: bord roodbakkend met slibversiering in geel en groen met vogeldecoratie en gedateerd 1732 | 15: fragment bord roodbakkend met slibversiering
en jaartal 1750 |
| 6 en 7: kommetjes faience, wit met blauwe decoratie en tinglazuur | 16: deksel van bierpul, tin met ingegrift bloemmotief op de bovenzijde en tinmerk op de onderzijde |
| 8: zalf- of apothekerspotje witbakkend aardewerk met inwendig loodglazuur | 17: ijzeren paalschoen met resten heipaal |
| 9 en 10: zalfpotjes grijs steengoed met zoutglazuur, Rijnlands | 18: ijzeren sleutel |
| 11: zalfpotje bruin met zoutglazuur, Raeren? | |
Tenslotte de belangrijkste vondst:
Fragmenten van mergelfunderingen op dubbele heipalen. Deze werden ingetekend op onderstaand
kaartje en de bijbehorende profieltekening.
Uit verder onderzoek in de archieven van Rijk en Gemeente blijkt dat het hier gaat om “t HUYS VA
IONKHEER RAEF”. Van dit HUYS/Kasteel bevindt zich een aquarel in het Rijksarchief te Maastricht.
Het kasteel was een Riddergoed dat toegang gaf tot toelating tot de Ridderschap van Valkenburg,
waaronder Amby destijds ressorteerde. In 1570 werd Jean Rave van Amby toegelaten tot de
Ridderschap. Zijn nakomelingen werden eveneens toegelaten (1636-1647-1663 en 1703). De laatste,
Jean Alexander Rave stierf zonder nakomelingen in 1730. Daarna is het Huys Rave in het bezit
gekomen van Jacques van Meeuwen en weer later werd het eigendom van Charles Vilain. In 1850
werd het kasteel afgebroken. In de nabijheid werd later nabij (toen Hoofdstraat, nu genaamd
Ambyerstraat-Zuid) de hoeve Ravecamp gebouwd.
In een volgend artikel besteden we o.a. aandacht aan de meest recente opgravingen in 1997 aan de Jonker Ravestraat en Ravenhofpad en natuurlijk de gevonden Keltische Muntschat.