Bejaarden- en invalidenvereniging 'De Sjlaaimetten'
Rond 1950 werd er in Amby veel groente geteeld. Veel mensen, vooral dames, gingen op vrijdag in alle vroegte naar de markt in Maastricht, om daar hun producten zoals kropsla, veldsla, boontjes, prei en veel meer andere groente te verkopen. Die vrouwen waren o.a. Tien In de Braek-Buydy, Els Buydy, Anna Vreuls en Bella Linkens. Mede vanuit dit gezelschap werd op 20 mei 1953 een Bejaardenvereniging opgericht, die is uitgegroeid tot de huidige Bejaarden- en invalidenvereniging 'De Sjlaaimetten'. Deze eerste Bejaardenvereniging was de voorloper van CV de Sjlaaibok.
Geschiedenis
In 1950 waren de naweeën van de tweede wereldoorlog nog duidelijk voelbaar, vooral op financieel gebied. Veel mensen teelden daarom zelf hun groentes, vooral veel "sjlaai", en enkelen van hen gingen samen naar de vrijdagmarkt in Maastricht om daar de gekweekte en geoogste groente te verkopen. Deze mensen zijn zo enkele jaren actief bezig geweest, o.a. de dames Bella Linkens, Lena Hendriks, Tien in de Braek, May Seijben, Anna Mulkens, Els Buydy, Anna Vreuls en Marie Frissen. Steeds meer vrouwen sloten zich aan bij deze dames en ook hun mannen waren welkom bij het gezelschap dat op deze manier aan het ontstaan was. Vanaf het eerste uur waren dat o.a. Jean Willems, Bèrke Braeken, Math Geijselaars, Jeng Mulkens, Sjef Buydy, Sjef In de Braek en Giel Janssen. Ondernemend als men was gingen zij van alles organiseren. Een van die activiteiten was kienen. Hiervoor werden voor 25 cent (fl. 0,25 in de guldentijd) huis aan huis kienkaarten verkocht. Nu men de smaak van dit succes te pakken had werden meer huis-aan-huisacties gehouden. Behalve groente werden er deur aan deur zelfs dweilen verkocht! Van de opbrengst kon men prijzen kopen voor de kienavonden, die gehouden werden in het zaaltje van voormalig café Hanssen aan de Dorpsstraat (Ambyerstraat Noord). Dit leidde tot heuse verenigingsactiviteiten, die gehouden werden onder de naam Sjlaaimetten. Elk jaar werd een “Sjlaaikeuningin” uitgeroepen, die met haar hofhouding (bestuurlijk gezelschap) in een open wagen werd rondgereden door het dorp. Dit werd als vanzelfsprekend afgesloten met een groots feest!
Vereniging
.jpg)
Rond 1953 was de aanwas, voornamelijk vrouwen, zó groot dat men besloot vanuit dit gezelschap een vereniging op te richten. Zo ontstond op 20 mei 1953 de “Bejaardenvereniging de Sjlaaimetten". Deze naam draagt de vereniging tot op heden nog steeds vol trots. Later konden ook invaliden lid van de vereniging worden en werd de naam van de vereniging vervolmaakt tot “Bejaarden- en invalidenvereniging De Sjlaaimetten”. Ter gelegenheid van het oprichtingsfeest schreef dhr. Bèr Pieters op de wijze van het Limburgs Volkslied zelfs een “Sjlaai-lied”.
Het eerste bestuur bestond uit zowel mannen als vrouwen, met Tien Buydy als eerste voorzitster. De vereniging organiseerde nog steeds diverse activiteiten. Zo werden er frites gemaakt bij speciale feesten, die verkocht werden achter in de zaal van voormalig café Huben (later Lemmelijn/Veulemans) aan de Severenstraat. De opbrengst van al dit soort acties ging naar de kas van de penningmeester. Hiervan werden kleine attenties gekocht die bestemd waren voor zieke, oudere mensen en invaliden die regelmatig met een bezoek werden vereerd. Ook waren er activiteiten voor de leden zelf. In de beginjaren organiseerde men uitstapjes met eigen auto's en later werd dit gedaan met de bus, waarbij de pastoor of de kapelaan als geestelijk zorger mee ging. Voor uitstapjes was nu financiële ruimte, omdat vanaf begin jaren 1960 contributie wordt geheven bij de leden.
Zo ging men een keer per jaar met de bus op stap naar een leuke plaats in België of Duitsland. Bij thuiskomst werd de vereniging dan afgehaald door de harmonie bij het begin van het dorp, bij v.m. café De Zwever in De Pin of aan de andere kant bij café Quatre Bras aan de Bergerstraat. Dit heeft men jarenlang volgehouden en toen het gemeenschapshuis er stond werd zo’n dag afgesloten met een heerlijk etentje in de zaal van de Amyerhoof.
Opmerkelijke activiteiten
Een bekend fenomeen van toen, een dorps hoogtepunt, was het kiezen van een "Sjlaaikoningin". De allereerste koningin was Tien in de Braek, die later werd opgevolgd door de “koninginnen” Anna Vreuls, Anna Mulkens, Marie Frissen, Bella Linkens en Els Buydy-Willems. Deze koningin werd op een open wagen, een boerenkar, door het dorp gereden, met een groots feest als slot. Dit heeft men gedaan totdat CV de Sjlaaibok werd opgericht, die vanaf 1956 met een eigen Prins en Prinses in optocht door Amby trok.
Historisch is de door de vereniging georganiseerde voetbalwedstrijd in de sneeuw op toenmalig kermisterrein het Kempke (het huidige Lindenplein). Hierbij traden Tien in de Braek en Els Buydy op als verpleegster en verzorgster. Nog later werd er een voetbalwedstrijd op de Heukel gespeeld, met spelers die zich carnavalesk hadden verkleed. In 1954 is nóg een keer zo’n wedstrijd gespeeld, met als doel enige opbrengst te verkrijgen voor de carnavalsvereniging in oprichting. Tot zeker in 1957 bleef de vereniging aandacht geven aan het Sjlaaimettenfeest. In dat jaar werd Els Buydy de laatste Sjlaaikeuninging. Daarna werden de feestelijkheden en de organisatie daarvan overgelaten aan de vers opgerichte CV de Sjlaaibök.
Heden
Het 25-, 40-, 50- en 60-jarig bestaansfeest - dit laatste in 2013 - werd groots gevierd, hetgeen betekent dat de vereniging een stevige vaste voet aan de grond gekregen heeft in Amby. Trots kijkt men dan ook uit naar het 70-jarig bestaan in 2024 en naar het échte jubileum in 2029, als de vereniging maar liefst 75 jaar bestaat!
Rond 2003 trad Arno Custers toe tot het bestuur, waar in de loop der jaren door natuurlijk verloop diverse mutaties hebben plaatsgevonden. Arno was voor die tijd maar liefst zeven jaar “omroeper” tijdens de kienavonden, die - nog steeds - twee keer per maand plaats vonden.
In deze tijd zit de bestuurlijke organisatie nog steeds stevig in elkaar. Zo is er elk jaar een jaarvergadering voor alle leden en wordt de penningmeester “gecontroleerd” middels een kascontrolecommissie. De vereniging is nu, 2024, gehuisvest in café De Kardinaal.
In het voorjaar van 2024 telt de weer groeiende vereniging zo'n 75 leden en zijn er, naast een groot aantal kienmiddagen en het traditionele jaarlijks uitstapje, ook twee gezellige feestavonden voor de leden. Mensen die erg slecht ter been zijn worden bij deze evenementen van huis opgehaald en na afloop weer teruggebracht. Men kan lid van de vereniging worden vanaf de leeftijd van 55 jaar, maar invaliden kunnen dit te allen tijde. De Bejaarden- en invalidenvereniging 'De Sjlaaimetten' verwelkomt graag nieuwe leden!
| Bronnen, noten en/of referenties
Tekst:
Foto’s:
|