Historie van C.V. De Sjlaaibök 15: De Optocht, ook in coronatijd
Sinds carnaval 1956 trekt ieder jaar, een enkele uitzondering daar gelaten, een optocht door Amby. Slechts ten tijde van de Golfoorlog, een tweetal jaren met stormen en in coronatijd (2021) werd de optocht noodgedwongen afgelast. Maar ook hier gaan de Sjlaaibök altijd tot het uiterste, want bijvoorbeeld in 1969, toen heel Limburg onder een dik pak sneeuw lag, mobiliseerde men in Amby iedereen om de optochtroute sneeuwvrij te krijgen. En dat lukte: Prins Ed kon in dat jaar óók zijn glorietocht door Amby maken.
De eerste Prinsenwagen
De eerste prinsenwagen bestond hoofdzakelijk uit met papier beplakte veilingkisten en werd bij Prins Rie I (Limpens, Kloosterstraat, nu Longinastraat) gebouwd. Het was in dat jaar een enorm koude winter. De lijm op het papier was bevroren voordat het papier op de kisten was geplakt. Toen de wagen gereed was stond alles keurig in het lood, totdat bleek dat een van de banden van de wagen al die tijd leeg had gestaan… Oppompen dus. En vanaf dat moment stond er niks meer kaarsrecht. Het heeft in ieder geval niet verhinderd dat de eerste carnavalsoptocht door Amby trok.
Optochtroute in de jaren 50 - 60
In de jaren 50-60 van de vorige eeuw vertrok de optocht vanuit Café Wijnands, oftewel De Zwever. Toen was de A79 naar Heerlen er nog niet. Eerst trok de stoet via de toenmalige Holstraat naar het buurtdorp Rothem, alwaar men een lus maakte via de Kuilenstraat (hier ligt nu de Jumbo) en vervolgens via de Ambyerweg langs Garage Ploemen terug naar Amie, om vervolgens recht door het dorp naar de Bergerstraat te trekken, waar bij café Indebraekt ( gelegen naast de garage Hensgens) de optocht werd ontbonden. Natuurlijk werd bij elke café wel even door menigeen gestopt en zo ontstonden ook in de Ambyse Optocht de nodige “looker”.
Idee en wagenbouw
In de optocht worden veelal de plaatselijke kwesties op een humoristische wijze op de hak genomen. De pret begint dan ook meestal bij het uitdenken en uitwerken van het idee. Weken voorafgaand aan het carnaval werd en wordt begonnen met het bouwen aan een wagen. De laatste jaren is dit een stuk lastiger dan voorheen. Waren er vroeger tal van boeren met schuren en boerenkarren met tractoren, nu vindt men in Amby nog slechts een paar grotere locaties waar het wekenlang bouwen aan een wagen nog mogelijk is. Vaak beperken groepen deelnemers zich vaak noodgedwongen tot het maken van “sjieke pekskes” en een loopkar.
Zelf de Prinsenwagen bouwen
De Sjlaaibök hebben tot 2011 altijd hun wagens zelf gemaakt. Hier gingen maanden van voorbereiding aan vooraf. Direct al na de zomervakantie werd op de vergadering van bestuur en Raad van Elf een tekening gepresenteerd door de ontwerpers van de wagen, zowel de grote Prinsenwagen als Jeugdwagen. Na het maken van een degelijk werkplan kon men pas beginnen met schilderen. De Sjlaaibök wisten steeds weer goede wagenontwerpers en tekenaars te vinden, al dan niet binnen eigen gelederen, die hun creativiteit en technische vaardigheden meerdere jaren aan een stuk hiervoor hebben ingezet. Technisch vernuft en een goed plan was onontbeerlijk: alle onderdelen werden “pre-fab” klaar gemaakt en moesten uiteraard goed in en aan elkaar passen als de wagen uiteindelijk in elkaar moest worden gezet. Dat kon immers pas in de laatste dagen voor carnaval gebeuren, omdat de hiervoor bestemde bedrijfswagen (trekker en oplegger) tot die tijd nog op transport was.
Een bouwruimte vinden
Zoals al eerder aangegeven moest er altijd een plek gevonden worden waar aan de wagens kon worden gewerkt. Zo zijn wel de meeste boerderijen gastheer van de Sjlaaibök geweest, waar in een hoek van de schuur de materialen opgeslagen werden en waar men op toerbuurten op zaterdagochtend kon gaan schilderen, zagen en timmeren. Jarenlang kon men terecht op de zolder van de boerderij van melkboer Jean Huntjens (nu: Hof van Huntjens). Onder de strikte voorwaarde dat er niet gerookt mocht worden bleek deze ruime zolder een prima opslag- en werkruimte. Dat was pure luxe als je bedenkt dat er ook jaren buiten in de open lucht geschilderd werd in een garagebox achter het toenmalige bejaardentehuis. Als het in die tijd regende vielen de werkzaamheden noodgedwongen stil en moest de planning weer worden bijgewerkt.
Het vinden van goede opslag/opbouw locaties is altijd een groot probleem geweest. Zo vonden de Sjlaaibök o.a. onderdak op de hoeves Severen, Klein Geusselt, de Witte boerderij, garage Rosier en het leegstaande woonhuis/werkplaats van het bedrijf Elektro Duykers (waar nu de A2 /A79 is gelegen).
De eigenlijke opbouw
Op vrijdag voor carnaval werd begonnen met de opbouw van de Prinsenwagens. Dit gebeurde tot 1992 in de garage van Transportbedrijf Schols, waar men vanaf vrijdag 18.00 uur kon opbouwen met dien verstande dat men op carnavalsdinsdag rond 13.00 alles had afgebroken en de werkruimte weer netjes kon achterlaten. Best lastig als het op carnavalsmaandag erg laat geworden was. Maar na afloop van het werk op deze vroege maandagochtend was de traditionele haring met roggebrood weer erg gezellig. Na 1992 was loonbedrijf Vaessen aan de Heukelstraat jarenlang gastheer van de Sjlaaibök.
Deelnemers aan de optocht
Maar alleen met de Sjlaaibök heb je nog geen optocht. Al jaren trekken vaste buurtgroepen, verenigingen en einzelgänger mee in een kleurrijke stoet door Amby, waar op carnavalsmaandag toch wel het hele dorp voor uit loopt. In 1996 haalden Leon en Hilde Gulikers de krant: zij persifleerden André Rieu als koning van de wals met een echte straatwals.
In 2017 haalden de Supermannen zelfs de landelijke televisie met hun Formule 1 creatie, compleet met racewagen en bandenstop.
Muziek in de optocht
Een optocht zonder muziek kan natuurlijk niet. Vrijwel elke groep heeft wel zijn eigen muziekinstallatie. Ook de bewoners langs de straat worden jaarlijks uitgenodigd hun muziekinstallatie voor het open raam te zetten. Maar als de harmonie (verkleed) voorbij komt die de echte carnavalsklassiekers speelt, is dat toch wel de kers op de taart.
Covidtijd
In 2021 kon door de coronapandemie nergens een optocht doorgaan vanwege besmettingsgevaar. Behalve dat aan deze overheidsmaatregel gevolg moest worden gegeven kon de vereniging natuurlijk hierin ook niet het minste risico nemen. In 2022 zijn de overheidsregels echter zodanig versoepeld dat een optocht-in-kleine-zin toch mogelijk is. Weliswaar mogen dit jaar geen wagens mee en moet het vormen van menigten worden vermeden, maar in niet al te grote groepen kan men te voet toch een of ander organiseren en uitbeelden. Op straat zijn in elk geval de nodige voorproefjes te bemerken.
”Lopende receptie”
Een voorproefje werd gegeven op 12 februari 2022: ten huize van het Vorstenpaar werd een “lopende receptie” georganiseerd. Groepen en verenigingen konden langs een podium wandelen, van waar Jeugdprinsen- en Vorstenpaar hun opwachting maakten. Elke groep, begeleid door de optochtcommissie, kreeg een aantal minuten de tijd om zich te presenteren. Dat werd een gezellige gebeurtenis, waar ook zusterverenigingen van De Sjlaaibök acte de présence gaven.
Etalages in rood-geel-groen
In het dorp zelf laat men zich in de aanloop naar carnaval 2022 echter ook niet onbetuigd. Nu het vieren van dit jaarfeest weer mogelijk is, verschijnen er heel wat versieringen aan de gevels, in tuinen en achter huiskamerramen. Behalve Ambyse vlaggen zijn er heel wat wit-blauwe versierpakketten van De Sjlaaibök te zien en zijn de etalages van diverse winkels rood-geel-groen gekleurd.
Eerste prijs Haamhegge
Maar een hoogtepunt mag toch wel de tuin aan de Haamhegge worden genoemd. Met uitbundige carnavalspoppen en lichtslingers wist Kevin Verburgh, de zoon des huizes aldaar, de eerste prijs te winnen van de Limburgse Versierwedstrijd. Hij wordt er zelfs van “verdacht” hiermee een nieuwe trend in het carnavalswereldje te hebben gezet, die op zijn minst te vergelijken is met de meest uitbundige kerstversieringen. Chapeau!
Zie ook
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 1: De oprichting
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 2: De Raad van Elf
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 3: Jeugdcarnaval
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 4: De Dansmarietjes
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 5: De Hofkapel
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 6: Uitroepen van een Vorst
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 7: De Drapeau
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 8: De vlag mag uit
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 9: Een eigen Carnavalslied; de Sjlager
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 10: Voorzitters en “hun” beleidspunten
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 11: Verkiezing Vastelaovesleedsje Mesjtreech 1998 in Amby
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 12: Penningmeesters
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 13: De Zittingen
- Historie van C.V. De Sjlaaibök 14: Sjlaaibök - Souvenirs
Tot zover het laatste deel van de serie "Historie van C.V. De Sjlaaibök”.
Bronnen, noten en/of referenties
|