Hubert Ummels
| Hubert Ummels | ||
| ||
| Hubert Ummels | ||
| Persoonsinformatie | ||
| Volledige naam | Antonius Hubertus Ummels | |
| Roepnaam | Hubert of Bert | |
| Geboorteplaats | Amby | |
| Geboortedatum | 15 juli 1894 | |
| Overlijdensplaats | Belfeld | |
| Overlijdensdatum | 30 augustus 1944 | |
| Partner(s) | Paula Immand | |
| Beroep(en) | Opperwachtmeester Koninklijke Marechaussee | |
| Bidprentje | NBA | |
Antonius Hubertus (Hubert) Ummels (Amby, 15 juli 1894 - Belfeld, 30 augustus 1944) was werkzaam als opperwachtmeester van de Koninklijke Marechaussee. Tijdens de oorlog speelt hij een dubbelrol want hij is ook werkzaam in het verzet. Op 30 augustus 1944 wordt hij gearresteerd en diezelfde dag nog gefusilleerd.
Levensloop
Hubert was de oudste zoon van Wilhelmus Hubertus Ummels en Maria Barbara Hubertina Nijssen. Ze trouwden in 1893 in Amby en woonden aan de Dorpsstraat huidige Ambyerstraat Noord 79. Vader was dagloner en zijn vrouw huishoudster. Het gezin bestond uit zeven dochters en vier zonen. Een aantal kinderen stierf op zeer jonge leeftijd. Twee zussen hadden exact dezelfde voornaam, namelijk Maria Leonie. De oudste overleed in 1904 en de jongste werd geboren in 1908 en werd naar haar genoemd, zoals dat toen gebruikelijk was.
Werk
Het eerste beroep van Hubert is tuinier maar hij was ook slijper in een porceleinfabriek. Daarna vervult hij zijn dienstplicht bij het 13e Regiment Infanterie in Maastricht. Vanaf augustus 1914 gaat Hubertus werken bij de Koninklijke Marechaussee. Nog onbekend is of hij heeft gewerkt op de Marechausseekazerne aan de Kerkstraat in Amby. Hij vertrekt in ieder geval op 26 oktober 1915 uit Amby met als bestemming de marechaussee kazerne in Roermond.
Noord-Limburg
Hij is onder andere werkzaam in Siebengewald en Gennep in het uiterste noorden van Limburg. In juni 1922 wordt Hubertus gepromoveerd tot Wachtmeester met als standplaats Griendtsveen. Een dorp in de Peel op de scheidslijn tussen Limburg en Noord-Brabant.
Tijdens zijn periode in Gennep ontmoet hij Paula Johanna Mechtildis Immand, geboren in Goch (Duitsland). Een stad ongeveer 18 kilometer over de grens bij Gennep. Ze trouwen in september 1922 en verhuizen in de jaren dertig naar Uden.
Op 1 oktober 1936 wordt Hubertus bevorderd tot Opperwachtmeester Brigadecommandant en overgeplaatst naar Vlodrop. Nog geen jaar later is zijn laatste standplaats Reuver.
Dubbelrol in Reuver
In Reuver zal hij tot zijn dood werken. Bij het begin van de oorlog dient Hubertus zich te melden in Walcheren. Hij moet daar in Zeeland achter de Nederlandse en Franse stellingen.de orde handhaven. Deze troepen geven zich binnen een aantal dagen over aan de Duitse bezetter.
Hubertus keert terug naar Reuver en hervat zijn politie werkzaamheden. Bij een reorganisatie in 1943 wordt hij aangesteld als hoofdwachtmeester van de Staatspolitie. Hij wordt ingedeeld bij de ‘Marechaussee (Gendarmerie)’ en specifiek bij de groep Maasniel. Een dorp iets verder gelegen dan Reuver maar hij blijft opmerkelijk genoeg wel in de marechausseekazerne van Reuver wonen.
De Duitse bezetter beoordeelt hem als ‘een behoorlijk politieman, die wel meewerkt’ en maakt hem groepscommandant. Wat men niet weet is dat Hubert een dubbelrol speelt want hij zit namelijk in het verzet. Hubert helpt de plaatselijke knokploeg van Reuver bij de voorbereiding van hun activiteiten door bijvoorbeeld te gaan verkennen of het verstrekken van inlichtingen.
In het verzet
De Landelijke Knok Ploegen (LKP) was een zelfstandige nevenorganisatie van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO). Deze verzetsorganisaties werden in augustus 1943 opgericht.
De knokploeg in Reuver, geleid door Ben Verstappen, hielp onder andere Joden aan onderduikadressen. Daarnaast was er hulpverlening aan ontsnapte krijgsgevangenen.
Jubileum
Vanwege 30 dienstjaren bij de Marechaussee wordt Hubert uitgebreid in het zonnetje gezet. Op 11 augustus 1944 krijgt hij een feest aangeboden dat ‘s morgens begon met een Heilige Mis. Daarna komen veel mensen hem aan huis feliciteren. Niet alleen zijn collega’s maar ook de burgemeester en andere gezagsdragers zijn er. Daarnaast is Hubert zeer geliefd onder de inwoners van Reuver. De krant schrijft onder andere: “De belangstelling der bevolking bleek uit talrijke felicitaties en bloemstukken, waardoor de geheele woning in een bloementuin werd herschapen. Voor den jubilaris en familie zal deze dag onvergetelijk blijven.”
Helaas kan Hubert niet lang nagenieten van het jubileumfeest.
Gefusilleerd
Op 30 augustus 1944 wordt verzetsman Rinus Pereira gearresteerd door de Arbeits Kontroll Dienst (AKD). Hij had bij zijn aanhouding opvallend veel distributiebonnen bij zich. Om die reden moest hij mee naar zijn onderduikadres. Een kelder gelegen naast de boerderij van familie Janssen aan de Patersweg in Belfeld. Daar treft de AKD meer belastend materiaal aan. Een vrachtrijder, die de aanhouding had gezien, reed naar Reuver en lichtte Ben Verstappen en Hubert Ummels in. Beide heren gingen vervolgens richting het onderduikadres van Rinus Pereira.
Als eerste arriveerde Verstappen en komt het tot een vuurgevecht met de aanwezige AKD. Hierbij wordt hij dodelijk geraakt in het voorhoofd en borst. Hubert Ummels komt iets later aan bij het onderduikadres en wordt gearresteerd. Daarna worden Hubert, Rinus en het lijk van Ben overgebracht naar een kazerne in Blerick. Op het lichaam van Ben wordt een lijst gevonden. Deze lijst bevat personen, waaronder Hubert Ummels, aan wie wapens zijn geleverd door Ben Verstappen.
Later op de avond worden, zonder enige vorm van proces, Hubert Ummels en Rinus Pereira gefusilleerd door leden van de Duitse Sicherheitsdienst (SD). De SD-ers Conrad en Nitsch voeren deze taak uit. Men rijdt van de kazerne in Blerick terug naar de boerderij van familie Janssen. Conrad schiet daar in de tuin Pereira dood. Om nog onbekende reden vertrekt de rest verder richting de Duitse grens en keren later weer terug naar de boerderij.
Ummels moet uitstappen en Nitsch schiet hem meteen neer. ‘Het schot was echter niet dodelijk. Hij schreeuwde en viel ter aarde. Ik schoot hem in de rug, ter hoogte van de hartstreek. Direct daarop heeft Conrad Ummels het genadeschot gegeven’, verklaart Nitsch later. Als tijdens de zitting van het Bijzonder Gerechtshof te Roermond in november 1948 de advocaat-fiscaal vraagt waarom Ummels geen moment van voorbereiding werd gelaten, antwoord Nitsch: ‘Omdat dat zo pijnlijk was’.
De slachtoffers moeten in opdracht van de Duitsers voor 06.00 uur de volgende dag worden begraven. Dit tijdelijke graf lag iets verder van de boerderij naast de spoorlijn tussen Belfeld en Reuver. Ter nagedachtenis wordt er in 1946 een oorlogsmonument geplaatst in deze omgeving.
Herdenking
In september 1945 vond er een herbegrafenis, van Hubert met andere oorlogsslachtoffers, plaats op het kerkhof te Reuver. Dit gebeurde met militair eerbetoon van een peloton van het Regiment Stoottroepen. De slachtoffers werden in een gemeenschappelijk graf ter ruste gelegd. In 1984 is de grote gedenksteen vervangen door afzonderlijke grafstenen.
Ter nagedachtenis van onder andere Hubert Ummels, werd op 5 mei 1946 een oorlogsmonument onthuld in Belfeld op de Patersweg.
Het monument, in de vorm van een hardstenen kruis, is gebouwd met materialen deels afkomstig van de oude St. Urbanuskerk aan de Maas. Deze Belfeldse kerk werd in de oorlog totaal verwoest door artilleriebeschietingen.
In Reuver is de Hubert Ummelsstraat naar deze heldhaftige verzetsman vernoemd.
Trivia
- In Amby is de Jan Petersstraat vernoemd naar een andere verzetsstrijder. Jan Matthijs Peters werd geboren in Echt. Hij was werkzaam als hoofdonderwijzer, burgemeester van Roosteren, hoofdredacteur van De Nieuwe Limburger en bestuurslid van de KRO. Hij verongelukte in 1962 bij een auto ongeval.
- Hubert Ummels wordt (nog) nergens in Amby herdacht.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|