Steen des aanstoots
Soms komt er iets onverwachts op je pad. Letterlijk. En in dit geval kun je er ook nog lelijk je teen aan stoten. In het trottoir ter hoogte van de Ambyerstraat Zuid 135 ligt een bijzondere steen, een echte Steen des Aanstoots, iets verhoogd ten opzichte van de tegels eromheen. Een steen met de letters GA. Wat is dit voor steen en waar diende deze voor?
Wat zijn grensstenen?
Helemaal zeker zijn we (nog) niet, maar waarschijnlijk betreft het hier een grenssteen oftewel een reinsteen zoals deze stenen officieel heten. Landeigenaren die grond bezaten waar geen duidelijke grens te herkennen was (bijvoorbeeld tussen twee akkers) plaatsten deze stenen om te voorkomen dat de buurman stiekem een stukje land afpikte. Gemeenten plaatsten deze stenen ook wel als markering van de gemeentegrens. Tegenwoordig kun je het kadaster of een landmeter vragen een grens uit te zetten, maar vóór het bestaan van een kadastraal systeem (voor ca. 1840) werden de exacte kavelgrenzen nergens vastgelegd. Als je dan onenigheid had met de buurman over de ligging van de grens was het fijn om te kunnen refereren naar een grenssteen. Duidelijker kon niet, waar de steen lag was de grens. Toch?
Een hoogoplopende discussie...
Een grenssteen is in principe een duidelijke grenspunt. Maar, er werd veel mee gefoeteld. Er zijn talloze verhalen bekend over mensen die in de nacht de grenspaal uitgroeven en een meter opschoven. Zo ook in Amby. In 1853 werd de pachter van de Tiendschuur, Andries Damoiseaux, beschuldigd dat hij de grenspaal had verplaatst die zijn landerijen begrensden. De aanklager was de boer van Hoeve Severen, Lambertus Damoiseaux. Ondanks de gelijknamige achternaam waren ze geen directe familie van elkaar. Lambertus beweerde dat Andries een stuk van zijn landerijen had ingepikt door de paal te verzetten. Blijkbaar kwamen de heren er niet uit. Lambertus liet het er niet bij zitten en het college van burgemeester en wethouders werd ingeschakeld. Dat was een koud kunstje voor Lambertus want hij was zelf wethouder van de gemeente Amby. Belangenverstrengeling was in de 19e eeuw een bekend fenomeen... Hoewel het Kadaster de enige instelling is die grenzen opnieuw kan uitzetten, nam het college van B&W een besluit. Zoals was te verwachten viel dit besluit in het voordeel uit van wethouder Lambertus Damoiseaux. Misschien was het ook wel een overduidelijke zaak, misschien was het vriendjespolitiek, dat weten we helaas niet. In ieder geval moest Andries de grenspaal terugzetten. Daar kwam bovenop dat hij een stuk omgeploegde Molenweg moest teruggeven én hij kreeg op belerende toon te horen dat hij zijn ‘opvaart’ moest schoon houden. Het lijkt erop dat Andries zich hieraan gehouden heeft, we lezen er verder niets meer over terug.
Een gemeentesteen?
Even terug naar de steen met de letters GA. Deze steen oogt niet zo heel oud, waarschijnlijk is hij uit de eerste helft van de twintigste eeuw. GA kan betrekking hebben op de grondeigenaar maar dat lijkt onwaarschijnlijk omdat de aangrenzende grond nooit in eigendom is geweest van iemand met deze initialen. Waarschijnlijk staat GA voor Gemeente Amby. Gemeenten plaatsten vaker stenen om gemeente-eigendommen mee te markeren. Meestal echter op de grens met een andere gemeente. De gemeente heeft deze steen wellicht geplaatst om de grens aan te geven tussen de straat en privégrond. Zo werd voorkomen dat er stiekem op de straat werd gebouwd, op een punt waar de straat toch al tamelijk smal was. Nogmaals, helemaal zeker weten we het niet, we horen graag andere suggesties!
Andere informatie doorgeven
Meer informatie kun je zelf toevoegen door dit artikel te bewerken. Lees ook Bewerken van artikelen of mail de info naar redactie.svg){kind=small}
amiepedia.nl.
Bedankt voor het meedenken!