Misdienaars in de jaren '50
Misdienaars in Amby in de vijftiger jaren. De naam zegt het al: tijdens het opdragen van de H. Mis heeft de priester altijd hulp van misdienaars. Die verlenen assistentie, zoals inschenken van water en wijn in de kelk, wieroken en bellen op bepaalde momenten tijdens de viering, zoals na de Sanctus en tijdens de Consecratie. Vóór de hoogmis op zondag liep je als misdienaar vóór de priester uit als deze door het middenpad liep om de kerkgangers te zegenen met wijwater. Een andere taak van de misdienaars was o.a. het begeleiden van de priester als deze maandelijks de communie thuis ging uitreiken bij zieke mensen en mensen die niet meer naar de kerk konden komen.
Hoe werd je misdienaar?
Vroeger werden aan school godsdienstlessen gegeven door de pastoor en/of de kapelaan. Tijdens die lessen werd ook gevraagd wie er bereid was om misdienaar te worden. Vroeger werden er per dag een of meer missen opgedragen en bij al die missen waren misdienaars nodig: 2 per mis. Als je de vroegmis moest dienen – de naam zegt het al – moest je vroeg uit de veren om de mis te dienen. Begrafenissen en huwelijken vonden door de week plaats onder schooltijd. En dan kreeg je van de lagere school de ruimte om die mis te dienen. Als je de lagere school verliet dan hoefde je niet te stoppen als misdienaar; dan werd je acoliet (oudere misdienaar).
De Processies
De misdienaars vormden ook een aparte groep tijdens de processies. Dan was de groep misdienaars en acolieten vrijwel compleet aanwezig en werden de attributen meegedragen: o.a. bellen, scheepje met wierook en wierookvaten, waar de hele processie mee werd gezwaaid. Die processies gingen net zoals nu verschillende routes. Bij de ouderen van ons is de grote route nog steeds in het geheugen gegrift. Die route werd gelopen op Maria Hemelvaartdag 15 augustus. Dan ging de processie vanuit de kerk door de Longinastraat (toen was dat de Kloosterstraat) dan bij de Molenweg rechtsaf helemaal tot aan de Bergerstraat en dan de Bergerstraat (oude situatie) vervolgen tot aan de Ambyerstraat Zuid (toen Hoofdstraat en verder richting kerk via de (toen Kerkstraat, nu ook Ambyerstraat Zuid) weer terug naar de kerk. Dat was een heel eind als je dan de hele route moest zwaaien met een wierookvat. Maar dan werd er ook gewisseld. Met de kermis werden routes in Amby zelf gelopen.
Octaaf in Meerssen
Dan was er ook nog jaarlijks de processie naar Meerssen. Dat was een “stille” processie, zonder franje; alleen maar bidden. Die processie was altijd op een doordeweekse dag tijdens het zogenaamde “octaaf” bij gelegenheid van Sacramentsdag. Amby hoorde toen bij het dekenaat Meerssen en tijdens het octaaf werden vanuit alle parochies processies gehouden naar de basiliek van Meerssen. Na aankomst werd er een H. Mis gehouden waar de misdienaars de mis dienden. En na de mis dan was het feest want dan was er in Meerssen altijd kermis (nu nog trouwens) en kon men genieten van de attracties. En dan werd de terugweg weer aanvaard.
Recreatie en uitstapjes
In de vijftiger jaren was de groep misdienaars en acolieten in Amby erg actief. Voor de vele misdienaars en acolieten werden bijeenkomsten georganiseerd en ook werden er gezellige activiteiten (b.v. rond Sinterklaas) en uitstapjes georganiseerd. Hierdoor werd de onderlinge band verstevigd; de verstandhouding tussen de jongens werd daardoor steeds beter en intensiever. Voor de misdienaars was er jaarlijks een uitstapje; heel vaak ging de groep dan naar de Steinerbos, waar o.a. de roeivijver zeer in trek was.
Meer structuur: Misdienaarsvereniging
Eind vijftiger jaren werd er samen met depastoor en kapelaan meer structuur in de groep gebracht, met een voorzitter, secretaris en penningmeester. Er werd regelmatig vergaderd om de lopende zaken door te nemen.
Oorkonde
Elke misdienaar (resp. koorknaap, misdienaar en acoliet) kreeg een heuse oorkonde uitgereikt.
Tarcisius is de patroon van de misdienaars en arbeiders. Hij wordt afgebeeld met de Heilige Communie, een palmtak en met stenen in zijn hand. Zijn gedachtenis is op 15 augustus. De palmtak is het teken van zijn martelaarschap en de stenen verwijzen naar de manier waarop hij gestorven is. Tarcisius werd in de derde eeuw geboren te Rome. Hij was onderweg om de heilige communie te brengen naar de zieken. Daarbij werd hij lastiggevallen door niet-christenen die er bij hem op aandrongen om de communie te laten zien. Tarcisius weigerde dit. Vervolgens werd hij door de heidenen gestenigd, die hem voor dood langs de wegrand lieten liggen.
Afscheid kapelaan Grubben
Op de foto (zie foto links) die gemaakt is op Allerheiligen 1960 zien we in de deur van de sacristie kapelaan Grubben staan die afscheid nam van de parochie Amby. Naast hem staat pastoor Lanckohr. En vóór de sacristie staan misdienaars en acolieten:
Tijden veranderen
Misdienaar worden was lang voorbehouden aan jongens, maar op een gegeven moment werden er ook meisjes toegelaten tot de groep misdienaars. Tegenwoordig zie je nog maar weinig (kleine) misdienaars. Eerst vervingen oudere misdienaars die niet meer werkten de jongere bij b.v. uitvaarten en huwelijken). Tegenwoordig zie je bijna alleen nog maar oudere acolieten die de functie van “misdienaar” vervullen.
Bronnen, noten en/of referenties
|