Van de Trompet tot Kerstkrant deel 1
Vlak voor Kerstmis 2024, rolde de 58e editie van de “Kerstkrant” van harmonie St. Walburga van de persen. Deze gratis “Kerstkrant,” eerder een “Glossy” [1] dan een krant, werd in de week voor de kerst door leden van de harmonie huis aan huis bezorgd en gebracht naar relaties buiten Amby. Laat u in dit eerste deel van het tweeluik Van de Trompet tot Kerstkrant en later een tweede deel, meevoeren door de lange en succesvolle geschiedenis van de kerstkrant van de harmonie.
Verenigingsblad: De Trompet
We nemen u mee terug naar de eerste editie, beter gezegd, de voorloper van de huidige kerstkrant: De Trompet. Het is november 1965 als een aantal leden van de Harmonie met als kartrekker de heer They Vreuls besluit om periodiek een boek(je) uit te willen geven. Dat zou dan officieel een contactblad voor de leden van de Harmonie St. Walburga zijn. Van deze eerste editie zijn hier enkele afbeeldingen opgenomen.
Het eerste dat meteen opvalt, is dat de Harmonie zich op de voorpagina Koninklijk Erkend noemt. Op zich niets bijzonders. Immers alle bij wet geregistreerde verenigingen waren Koninklijk Erkend. Maar dit mag zeker niet verward worden met het voeren van het predicaat Koninklijk. Tegenwoordig wordt dit predicaat Koninklijk Erkend, niet meer toegekend. De overkoepelende landelijke organisatie Koninklijke Nederlandse Muziek Organisatie, waarbij ook de Harmonie is aangesloten, heeft in het verleden dit predicaat gekregen en wordt geacht dat uit te stralen op alle aangesloten verenigingen.
Terug naar die eerste Trompet. Initiatiefnemer They Vreuls vormt met de heren Pie Aarts, Martin Duyckers, Jan Vries en M. Severijns de eerste redactie.
De bedoeling is dat de interne saamhorigheid en de onderlinge band binnen de vereniging niet alleen in de muziek tot uiting komt, maar ook door middel van dit contactblad van en voor de leden. In “Van de Redactie” wordt meteen aangegeven wat men voor ogen heeft. Enerzijds wordt de Trompet het interne communicatiemiddel van de vereniging, waarin o.a. bestuurlijke, muzikale en organisatorische zaken gedeeld worden. Anderzijds dat niet alleen de redactie maar alle betrokkenen van de harmonie, drumband en (majorettes (opgericht in 1967) kopij zullen aanleveren in de vorm van grappige of informatieve verhalen, anekdotes, mededelingen, mopjes, of wat dies meer zij. Allemaal om de saamhorigheid binnen de vereniging te versterken.
De eerste Inhoud
In het voorwoord memoreert de voorzitter, de heer J. Crijns, dat de vereniging een moeilijk jaar (1964) achter de rug heeft. Gelukkig is het bestuur uitgebreid met een paar energieke mensen en is er alle lof voor het Damescomité en het Instrumentencomité. Vervolgens komt het repetitiebezoek aan de orde. Dat is onvoldoende te noemen. Men zit op 75% en dit is te weinig. Ook signaleert de redactie een achterstand in contributiebetalingen. De directeur (zoals de dirigent in de harmonie aangesproken wordt) spreekt eveneens in het blad zijn ongenoegen uit over het slechte repetitiebezoek. Het (problematische) repetitiebezoek zal nog vele jaren het blad (ont)sieren. Vermakelijk is een artikel, overgenomen uit het blad St. Cecilia van de Limburgse Muziekbond. Het gaat over het repeteren in flatgebouwen. Veel muziekbeoefenaars kunnen hun hobby daar niet uitoefenen omdat dit in flatgebouwen vanwege geluidsoverlast niet altijd mogelijk is. Vanuit de Limburgse Muziekbond gaat men actie voeren om in flatgebouwen enige ruimtes te voorzien van geluiddempend materiaal zodat muzikanten “thuis” ongestoord kunnen oefenen zonder hun buren te hinderen. Of dit initiatief ooit daadwerkelijk uitgevoerd is, valt te betwijfelen. Het contactblad zou 3 tot 4 keer per jaar moeten verschijnen en verspreid worden binnen de Harmonie.
In jaargang 2, nr. 1, dus de 2e Trompet uit januari 1966 wordt behalve het repetitiebezoek, ook de discipline binnen het korps besproken. Zoals het voortdurend te laat zijn van sommige leden bij het uittrekken, of het openbaar urineren tijdens de carnavalsoptocht. In de Tweede helft van de jaren zestig gaat het korps vele malen op concours. De ambities van de directeur, de heer J. Welzen zullen zeker debet zijn geweest aan een geleidelijke verbetering. De in de loop van 1967 “nieuwe” repetitiezaal, gebouwd met hergebruikte materialen van de firma Crijns (toen al duurzaam, terwijl dit begrip nog uitgevonden moest worden), gekoppeld aan het café op de hoek Severenstraat-Kerkstraat (nu Ambyerstraat zuid) heeft wellicht eveneens een positieve uitwerking gehad. Bij het doorlezen van de Trompetten valt die stijgende lijn in dit alles duidelijk te bespeuren.
Frènske
Een zekere “Frènske” maakt voor het eerst zijn opwachting in De Trompet van oktober 1967. Frènske neemt in een mix van slecht Nederlands en dialect het wel en wee van de vereniging, het bestuur en soms individuele leden op de hak. Op die manier worden er op een ludieke manier hier en daar vegen uit de pan uitgedeeld. Het is onbekend wie er achter het karakter van Frènske schuilde. Waarschijnlijk betreft het eindredacteur They zelf. In de Trompet van 1977 laat hij voor het laatst van zich horen. De Trompet van september 1969 vermeldt een oproep van een tweetal jongere leden, Hub Van Kan en Jo Ritzervelt, met het initiatief bijdragen voor en door jongere leden te leveren. Als de Trompet al snel een eenmaal per jaar uitgegeven kersteditie wordt, is dit initiatief alweer verleden tijd.
Van verenigingsblad tot gemeenschapsuitgave
Overigens, in diezelfde 2e Trompet uit begin 1966, nu gemaakt in het redactieadres Rembrandtstraat 42, het woonadres van de inmiddels gehuwde They, vinden we de allereerste reclameadvertentie terug. De groenten-, fruit- en koloniale warenwinkel aan huis van … de ouders van They Vreuls.
Het zal tot december 1967 duren eer opnieuw (meerdere) advertenties verschijnen in De Trompet. De laatste editie van dat jaar, is al min of meer een kersteditie. Voor het eerst wordt er dan teruggeblikt op het afgelopen verenigingsjaar. Het wordt nog niet “Kerstkrant” genoemd.
In 1968 verschijnt het blad slechts 2 keer en is de kersteditie voor de tweede keer een kerstkrant “avant la lettre”. 1969 kent weer meerdere edities, terwijl vanaf 1970 alleen nog kerstedities uitkomen. De Trompet als regelmatig verschijnend verenigingsblad houdt hiermee de facto op te bestaan. De oorzaken zijn het teruglopende aanbod van kopij en het niet langer in staat zijn van het verrichten van al dat werk, dat er komt kijken bij het maken van het blad. Ook de kosten vormen een groot struikelblok.
De kerstedities, met een almaar groeiend aantal adverteerders is weliswaar eveneens een tijdrovend karwei, maar wel financieel lucratief voor de harmonie. Pas in december 1971 verschijnt (Kerstkrant) De Trompet; een blad boordevol advertenties en bedoeld voor alle inwoners van Amby. Voor de eerste keer wordt het blad huis aan huis verspreid.
De editie van 1975 bevat als enige uitgave tot 1986, foto’s. Het blad verhaalt daarin uitgebreid over de concertreis van die zomer, naar Leutkirch. In 1972 verschijnt voor de laatste keer een bijdrage vanuit de leden in de Trompet. Ben Vries, hobo speler en solist in het verplichte concoursstuk “la chambre des enfants” waarmee in 1972 de kampioenswimpel in Doetinchem wordt binnengehaald, doet daarin verslag van zijn bevindingen.
Het maakproces van De Trompet
Om in die eerste jaren goedkoop een grote groep mensen te bereiken, wordt gebruik gemaakt van een stencilmachine. Op een speciaal geprepareerd moedervel wordt tekst getypt en worden afbeeldingen of tekeningen aangebracht. Dit vel wordt op een rol van een machine gespannen. In die rol is inkt aangebracht. Met de hand, later elektrisch, zwengelt men het geheel rond. De middelpuntvliedende kracht perst vervolgens de inkt naar buiten die via de uitsparingen van getypte tekst en de afbeeldingen op het moedervel doordringt en het papier raakt dat er langs wordt geleid. In feite blijkt dit altijd weer een “smerig” proces. De vele inktspetters bederven menige outfit van de medewerkers, of zelfs de keukenkastjes van de echtgenote van They, Pauline. In haar keuken voltrekken zich namelijk de eerste druk activiteiten. Na een jaartje te zijn uitgeweken naar het voormalige gemeentehuis/annex school/annex onderwijzerswoning in Bemelen, stelde “meister” Jan Francort de jongensschool in Amby ter beschikking. Elk pak met dezelfde afdrukken wordt op grote tafels gelegd , zodat er met enkele mensen samen rondjes gelopen kan worden om beurtelings alle bladzijden van een boekje bijeen te krijgen. Een tijd- en energie rovend proces dus.
De voorpagina van de Trompet en de advertenties, worden met de hand getekend. Meestal door They Vreuls zelf. Dat gaat zo door tot 1976. De adverteerders stuurden steeds meer hun eigen logo’s mee, die overgetekend moesten worden. Een zeer tijdrovend proces. Uiteindelijk waren in de 1978 editie geen getekende advertenties meer te vinden.
Dat kon, omdat de kopieermachine het stencilproces vanaf 1974 vervangt. Het formaat van De Trompet blijft tot en met 1986 op A5 formaat, met steevast tot 1975 op de voorkaft het logo met de naam “De Trompet”. Vanaf 1975 wordt de voorkaft gesierd met de beeltenis van St. Walburga, getekend door kunstenaar Charles Eyck ter ere van de feestgids van het 75-jarig bestaansfeest van de harmonie in 1973. De naam “De Trompet” verdwijnt en keert weer terug op de kaft bij de editie van 1988.
Kerstedities
De kerstedities, die nog niet “kerstkrant” genoemd en op A5 formaat uitgebracht worden, bevatten al die jaren ongeveer dezelfde opzet. Een overzicht van de actieve personen van de vereniging, het woord van de voorzitter, de bespiegelingen van de beschermheer/vrouw, muzikale inkijkjes van de dirigent, de verzuchtingen van de secretaris, de klaagzangen van de penningmeester en de stichtelijke en spirituele zingeving van de geestelijk adviseur, een opsomming van de danskunsten van de Majorettes en de verrichtingen van de drumband. Dat alles afgewisseld met pagina’s met kerstwensen van de adverteerders. Al met al een saaie en op den duur oninteressante bedoening.
Gaandeweg de tweede helft van de jaren tachtig wordt duidelijk dat er veranderingen noodzakelijk en gewenst zijn. In het tweede deel van dit verhaal gaan we verder in op die veranderingen. Hoe die tot stand zijn gekomen en hoe de “Kerstkrant”, zoals ze op het moment van dit schrijven genoemd wordt, is vormgegeven; inhoudelijk als uiterlijk. Die ontwikkeling wordt uitvoerig beschreven, waarbij we tevens een terugkeer zien van het oorspronkelijke idee; een verenigings contactblad, in de vorm van “De Soundblaster”.
Zie ook
Zie ook het tweede deel van dit artikel: Van_de_Trompet_tot_Kerstkrant_deel_2
Bronnen, noten en/of referenties
Bronnen:
Foto’s:
|