Villa Aldegonda
Inhoud
- 1 Het begin: Een smederij en stokerij
- 2 1861: herbouw van de stallen
- 3 1896: De familie Regout verwerft het complex
- 4 Rond de eeuwwisseling
- 5 Andere bekende bewoners
- 6 Tinfabriek Urania?
- 7 Vanaf 1917: Familie Beckers
- 8 In de verdedigingslinie
- 9 Oorlogsgod
- 10 Tweede helft 20e eeuw: verschillende functies
- 11 Het einde
Het begin: Een smederij en stokerij
Toen rond 1840 voor het eerst een kadastrale kaart werd opgemaakt was het terrein van Villa Aldegonda grotendeels volgebouwd met stallen, bergplaatsen, twee huizen (waarvan eentje was verbouwd tot smederij) en zelfs een smidse en een branderij waar graanjenever werd gestookt. Dus ook in die tijd, was dit een bedrijvige locatie, zeker voor de schaal van Amby. De helft van de locatie was in handen van een telg van de familie Schoenmaeckers (zij woonden in de Withuishof) de andere helft van de smid Vaessen die in Scharn woonde maar een afstammeling was van de vermogende burgermeestersfamilie Vaessen uit Amby. In 1842 verkoopt de familie Schoenmaeckers hun deel aan de weduwe Hennus-Frijns. Zij sloopt de woning en herbouwd hier de woning in 1844 die bij velen nog bekend staat als het latere Villa Aldegonda. In 1848 bouwt ook de buurman Pieter Vaessen een woning op zijn terrein.
1861: herbouw van de stallen
Door vererving komt het woongedeelte van het pand in eigendom van de familie Hennus-Boots. Zij hadden hier hun boerderij. In 1861 wordt het hele complex (het eigendom Vaessen is inmiddels in handen gekomen van mevrouw Hennus-Boots) grondig verbouwd. De stallen en woning die voorheen van Vaessen waren worden gesloopt en hiervoor in de plaats wordt de werkplaats gebouwd die tot 2000 heeft gestaan, maar helaas alsnog is gesneuveld onder de slopershamer. Uiteindelijk kwam het complex in handen van de landbouwers Boots-Vaessen. Zij kenden elkaar goed. Zij was de dochter van de smid die hier zijn smederij heeft gehad. Na het overlijden van haar man worden de gebouwen in 1896 verkocht. Zij verlaat dan ook de woning om elders te wonen. Met haar loopt het minder goed af. In 1905 wordt ze opgenomen in een gesticht in 's-Hertogenbosch.
1896: De familie Regout verwerft het complex
In 1896 wordt het ‘goed’ verkocht aan de familie Regout. Om precies te zijn aan Eugène Bernardus Hubert Regout (1831-1908). Eugène was zoon van de ’’Pottekeuning’’ Petrus I Regout, de oprichter van de aardewerkfabrieken in Maastricht. Na het overlijden van zijn vader werd hij mede-directeur van aardewerkfabriek Regout (later De Sphinx). Hij was tevens lid van de Provinciale Staten van 1881-1895. Zijn woonhuis was Villa Wyckerveld. Een imposante villa die meteen in het oog sprong als je vanuit Wyck naar het station liep, totdat het huidige stationsgebouw (1913) deze zichtlijn doorbrak.
Nadat hij het complex had verworven werd dit in 1897 verbouwd waarbij het markante torentje aan de voorzijde werd gebouwd en de gevel een ‘facelift’ kreeg waardoor het pand een uitstraling kreeg van een villa typisch uit de periode van rond 1900. Bij deze verbouwing wordt de villa omgedoopt tot Villa Aldegonda, een vermoedelijk eerbetoon aan zijn overleden moeder die ook Aldegonda heette. In 1900 worden de stallen gesplitst en verbouwd tot 2 woningen. Waarschijnlijk voor het vaste personeel, zoals de koetsier of tuinier. Eugène Regout woonde hier niet zelf. Hij verhuurde de villa aan zijn dochter en schoonzoon, de kassier Theodorus Hendrik Karel Maria Jansen getrouwd met Marie Josephine Hubertine Regout. Zij woonden hier tot 1904. Daarna is het tot 1911 onduidelijk wie hier woonden. In ieder geval een korte periode de koetsier Baggen-Westhoff (in 1897).
Rond de eeuwwisseling
In 1899 brak er brand uit op Villa Aldegonda. De Villa was toen nét verbouwd en paste volkomen in de 'belle époque'. Het pand straalde allure en finesse uit passend bij deze jaren, omzoomd door prachtige boomgaarden. Het moet een romantisch plaatje zijn geweest.
Andere bekende bewoners
In september 1911 werd de woning betrokken door Joseph Marie Hubert Straetmans, automobilhandelaar, getrouwd met Maria Julia Leonie Batta. Tot mei 1914 bleven zij hier wonen. In oktober van dat jaar neemt het echtpaar Philippe Paul Hubert Tielens en Francisca Hubertina Emilia Helena Maria Brouwers haar intrek in huize Aldegonda. Hij was militair commisaris / kolonel van de Limburgse Jagers. In 1916, op 60-jarige leeftijd sloeg het noodlot toe. Hij kwam te overlijden. Het moet een indrukwekkende uitvaart zijn geweest. Zelfs de minister van Oorlog was present op zijn begrafenis in de Walburgakerk te Amby.
Georges Marie Hubert Regout en zijn vrouw Jeanne Nathalie Octavie Lieutenant waren de opvolgers. Hij was voorzitter van de welbekende aardewerkfabriek 'de Sphinx'. Toen zij in 1919 vertrokken naar Spa nam een andere Regout-telg zijn intrede in de villa, Marie Hubertine Ernestine Regout, getrouwd met jonkheer Pieter Joachim Roger Rendorp. Enkele jaren later gingen zij op villa Kampveld aan de Severenstraat wonen. Blijkbaar was dit geen gelukkig huwelijk. Uiteindelijk, vele jaren later in de jaren '30, werd het huwelijk ontbonden. In die tijd was dat heel bijzonder, een echtscheiding was zeker niet alledaags.
Tinfabriek Urania?
Een telg uit de familie Regout (Frederik Regout) stichtte in 1903 de tinfabriek “Urania”. Omdat deze ook aan de Scharnerweg lag en op Ambys grondgebied, is vaker de foute aanname gedan dat deze gevestigd zou zijn in de stallen en werkplaatsen van Villa Aldegonda. Dit is niet waar. De tinfabriek lag op de noordhoek van de Eburonenstraat en Scharnerweg, later zou hier bakker De Kroon komen.
Vanaf 1917: Familie Beckers
De familie Beckers-Janssen, die actief waren in het hotelwezen in Maastricht, kocht het complex over van de familie Regout in 1917. Zij hebben de villa in eerste instantie verhuurd, zoals we al lazen aan de familie Rendorp-Regout. Mogelijk ook aan andere families maar dat is (nog) niet bekend. Een mogelijkheid is dat zij zelf al snel de villa betrokken. In 1920 annexeert Maastricht een gedeelte van Amby. Het Witte Vrouwenveld en Geusselt wordt Maastrichts. Villa Aldegonda wordt ook Maastrichts grondgebied met uitzondering van enkele stallen die Amby’s bleven. Met andere woorden, de nieuwe grens liep dwars over het terrein van Aldegonda. In de navolgende jaren werd het pand meerdere malen verbouwd. Het zal niet altijd even makkelijk zijn geweest om de benodigde vergunningen rond te krijgen als je afhankelijk bent van twee gemeenten!
In de verdedigingslinie
In 1937 was houthandel Gilissen gevestigd in dit pand. Enkele jaren later kwam het pand in de verdedigingslinie te liggen. Recht voor de deur werd een zogenaamde aspergeverdediging aangelegd om de binnentrekkende Duitsers de doorgang te belemmeren. Rondom zo’n verdedigingswerken kon het voorkomen dat er flink gevochten werd. Gelukkig ontstond hier geen schade, de Duitsers reden er met hun tanks omheen zonder dat er geweld aan te pas kwam.
Oorlogsgod
In de tuin van het naast de villa gelegen pand Bergerstraat 160 bevond zich in de jaren 1960 een vermoedelijk 18e-eeuws tuinbeeld, dat mogelijk afkomstig was uit Villa Aldegonda. De huidige verblijfplaats van het beeld, dat vanaf 1967 bescherming geniet als rijksmonument, is onbekend. Het beeld stelt de Romeinse god Mars voor en is geplaatst op een sokkel in Lodewijk XV-stijl. Over dit beeld is helaas niet meer bekend.
Tweede helft 20e eeuw: verschillende functies
Zoals gezegd was er vanaf 1937 een houthandel gevestigd in de bedrijfsgebouwen. Maar midden 20e eeuw was er ook een kwekerij gevestigd met schuren, kantoor en werkplaatsen. Daarnaast waren er ook veel garageboxen. In de jaren ’60 had ook een architectenbureau zijn intrek genomen in het pand.
Het einde
Uiteindelijk is er reeds in 1975 begonnen met sloopwerkzaamheden. In de leegstaande villa brak in februari 1987 brand uit, nogmaals in juni 1991. Hierna werd ook de villa afgebroken. De eerder genoemde werkplaats/koetshuis uit 1861, werd gespaard maar werd uiteindelijk begin 2000 alsnog afgebroken. Rond 2005 werd het gebied herontwikkeld waarbij alleen nog de naam van het plantsoen (Aldegondaplantsoen) herinnerd aan de oude villa.
| Bronnen, noten en/of referenties |
