ZijActief Amby, een krachtige vrouwenvereniging
In onderstaand artikel nemen we U mee in de ontstaansgeschiedenis en de ontwikkeling van ZijActief Amby tot het moment dat afdeling Amby vlak voor haar 70-jarig jubileum staat in 2024. Ger Wijnen en Emmy Mertz nemen ons bij de hand. Zij hebben enthousiast hun verhaal en de verzamelde informatie gedeeld met Amiepedia.
De Geschiedenis
De geschiedenis voert ons terug naar 1930, het jaar dat de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) de Limburgse Boerinnenbond oprichtte: een vereniging om vrouwen in de agrarische sector te verbinden. Dat werd in 1958 de Katholieke Limburgse Boerinnen- en Tuindersvrouwenorganisatie en in 1965 de Limburgse Vrouwenbeweging (LVB), waar ook niet-boerinnen lid van konden worden. In 2001 sloot de LVB zich aan bij koepelorganisatie ZijActief. Sinds 2006 staat ZijActief Limburg weer los van deze landelijke koepel. De website van ZijActief Limburg zegt ons: “Met ruim vijfduizend leden in 63 lokale afdelingen is ‘ZijActief Limburg’ het grootste vrouwennetwerk van Limburg. Samen met andere vrouwen komen we op voor elkaar, ontmoeten we elkaar en ontwikkelen we onze talenten. Samen met vrouwen in heel Limburg ondernemen we veel activiteiten, van gezellige wandelingen en een filmavond tot dialogen tijdens themabijeenkomsten en scholingen. In dat ‘samen’ schuilt de kracht van ZijActief Limburg.”
Boerinnenbond Amby
Servatius Dassen van de LLTB ( Limburgse Land- en Tuinbouwbond) nam het initiatief dat niet alleen de boeren zich moesten verenigen maar ook de boerinnen. Op 9 Februari 1954 werd de vrouwentak, de Boerinnenbond Amby, opgericht. Tijdens een feestelijke vergadering in het bijzijn van burgemeester Spauwen en wethouders, geestelijk adviseur kapelaan J. Willems en de stuwende kracht van de Limburgse Boerinnenbond, mej. Kleuters zag de nieuwe vereniging het levenslicht. Mevr. Barbara Dassen-Dreesen, echtgenote van Servatius, werd de eerste voorzitter van de Boerinnenbond. In maart 1954 was de eerste bijeenkomst met 36 leden in Hoeve Waterrijk, de boerderij van de familie Rompelberg aan de huidige Ambyerstraat Noord. Van hoeve Waterrijk werd later verhuisd naar het zaaltje achter café Hansen (Ambyerstraat Noord 78). Hier werd menig zeer gezellig feestje gevierd. Vanaf 1968 werd gemeenschapshuis Amyerhoof het verenigingslokaal en vanaf toen werden en worden er nog steeds de maandelijkse ledenavonden en andere activiteiten gehouden. Diverse jubilea werden gevierd, georganiseerd door enthousiaste feestcomités, getuige ook de vele foto’s uit de afgelopen periode.
-min.jpg)
Een mooi voorbeeld schetst Jeanne Mullers, dochter van Marieke Rompelberg. Marieke was één van de eerste bestuurders.
“Ik weet nog wel wat van die kooklessen van de Boerinnenbond bij ons thuis. Dat was altijd super gezellig. Onze woonkamer was helemaal gevuld met ‘boerinnen’. Er werd gekookt en geproefd.
Was het de tijd rond Sinterklaas dan was ma altijd ‘even weg’ en kwam ze als ‘zwarte Piet’ verkleed terug om de boel op stelten te zetten”. “Verder”, vervolgt Jeanne, “was ons huis er niet zo best aan toe, dus ma liet dan de gefabriceerde ‘hapjes’ aan een draadje door het plafond zakken. Er was altijd wel iets , dat ze uitspookte. Als ze kippen geslacht had, dan had er gegarandeerd iemand een pootje in haar jaszak”. Een andere anekdote doet een zus van Jeanne, Elly Eurelings, ons uit de doeken: “Er waren ongeveer 6 jonge meisjes aangesloten bij de Boerinnenbond, in de leeftijd van 14 jaar, die regelmatig deelnamen aan lezingen, waar zelfs ook voorlichting werd gegeven. Deze avonden vonden plaats in het café van Wies en Jean van den Hans (Goyen-Hansen). Elly kan zich nog het thema ‘Gelijkheid van jongens en meisjes’ herinneren. Meisjes moesten ook de kans krijgen om te studeren.
De drie ‘O’s
.jpg)
Emmy: “De doelstelling van de Boerinnenbond, LVB en ZijActief is en was: Ontspanning, Ontwikkeling en Ontmoeting aanbieden aan de leden. In de beginjaren stonden vooral godsdienstige, sociaal-opvoedkundige, culturele en huishoudelijke onderwerpen op het programma. Vanuit de centrale Limburgse vereniging werd dit soort bijeenkomsten sterk gestimuleerd en ondersteund. De geestelijk adviseur had vaak een belangrijke rol in het aanbod van activiteiten. De religieuze feestdagen in ons katholieke zuiden vormden de inspiratiebron voor het aanbieden van programma’s. Diezelfde geestelijk adviseur zal later verdwijnen en de bijeenkomsten worden niet meer geopend met ‘het gebed’. Een bijeenkomst kan net zo lief met een passend gedicht geopend worden”. Daarnaast kreeg ook Moederavond de volle aandacht. Tevens werd, zeker in de beginjaren, veel aandacht besteed aan de werkzaamheden op de boerderij en de dienende rol van de vrouw des huizes. Cursussen als het verzorgen van dieren, koeien melken, inzicht in financiële huishouding, maar ook de meer creatievere takken van sport zoals het bekleden van stoelen of voorraadkisten, kregen veel aandacht. Wat te denken van de kerst-vanen (vlaggen), die met Kerstmis nog steeds in gebruik zijn in de kerk, of het maken van mooie tassen van macramé. Gezelligheid stond uiteraard heel vaak centraal.
De samenleving verandert
Parallel aan de veranderingen in de samenleving maakte de vereniging in de loop der jaren een grote ontwikkeling door: de veranderingen binnen de kerk, de veranderende verhoudingen tussen ouders en kinderen en vooral de emancipatie van de vrouw in de jaren zestig en zeventig. De Limburgse Boerinnenbond veranderde van naam en werd de Limburgse Vrouwenbeweging (LVB), verbonden met de LLTB. De LVB leverde een actieve bijdrage aan de positie van de vrouw van vandaag. De doelstelling veranderde; er was behoefte aan meer informatie over sociale, maatschappelijke en culturele onderwerpen. Sinds 2002 heet de vereniging ZijActief Amby, onderdeel van Kring Heuvelland en afdeling van ZijActief Limburgs vrouwennetwerk.
Welkom bij afdeling Amby
De Ambysche werkgroep bestaat op dit moment (2023) uit José Dols, Amelie Lammerschop, Riny Luijten, Ger Wijnen en Emmy Mertz. Momenteel heeft de afdeling geen bestuur meer, maar om de continuïteit te waarborgen is er een werkgroep in het leven geroepen. “ZijActief is dé plek voor vrouwen die ondernemend zijn, van aanpakken weten en midden in het leven staan. In onze afdeling ontmoeten we elkaar en ondernemen we veel! Genieten van een boeiende spreker, een interessante informatieve excursie, bijeenkomsten waarbij we creatief zijn of gewoon lekker actief het bos of de stad verkennen. Je bent van harte welkom”. Het katholieke stempel heeft nu plaats gemaakt voor andere ontwikkelingen. De organisatie staat nu open voor alle vrouwen, voor elke religie. Wat ZijActief betreft zit het ‘katholieke’ met name nog in vieringen met Kerstmis en Moederdag. “De hedendaagse vrouw staat nu centraal: iemand met een gezin en een baan, iemand die flexibel is en zelf bepaalt. Inmiddels is ons aanbod aangepast aan de huidige tijd”.
Activiteiten
“Zoals al eerder gezegd, streven we in ons aanbod naar een mix van Ontspanning, Ontwikkeling en Ontmoeting. Dat kan makkelijk in één programmaonderdeel. Voor de één betekent een programma-aanbod ontwikkeling, terwijl dat voor de buurvrouw ontmoeting is en een derde ervaart dat als ontspanning. We hebben de traditionele ledenavonden, maar daarnaast zijn ook andere activiteiten gestart.
“Zo is er een tijd lang een toneelgroep geweest. Maar er werden door de Kring Heuvelland ook gecoördineerde avonden georganiseerd om de weduwen te ondersteunen, waar later ook alleenstaanden en gescheiden dames zich bij aansloten”. De vereniging ging mee in de ontwikkeling van de maatschappij. Het programma kreeg een werelds tintje. Een zeer gevarieerd aanbod passeert de revue. Dat aanbod werd op de achtergrond stevig ondersteund door ZijActief Limburg in Roermond. Ger: “We organiseren jaarlijks terugkerende activiteiten: de zgn. ‘spekavond’, voor het spekken van de kas. Maar er is ook een jaarlijkse eucharistieviering voor leden en overleden leden. En natuurlijk hebben we de alom geliefde ‘seniorenmiddag’.” De vereniging richt zich ook op exclusievere zaken. Wat te denken van een bezoek aan de studio van André Rieu, exclusief voor ZijActief Amby. Een computergroep werd gevormd en er werd een modeshow gehouden.
Ook ontstond er een wandelgroep, die al meer dan 25 jaar actief is. Deze groep is inmiddels zelfstandig verder gegaan. Een nieuwe groep, onder de vlag van ZijActief, wandelt alweer twee keer per maand door het Limburgse land. “En geloof maar dat daar wat afgelachen wordt”, zegt een van de dames. Er werden zelfs dagtochten georganiseerd en feestavonden gehouden waarbij de heren ook werden uitgenodigd. Gezelligheid alom, nu nog steeds. De dames vervolgen :“Elk jaar wordt er een programmaboekje gemaakt waarin alle ledenavonden en de bijzondere activiteiten staan vermeld.”
Zowel Ger als Emmy steken hun enthousiasme niet onder stoelen of banken en vervolgen met enkele thema’s van de presentaties of lezingen: “Onlangs kwam de Kredietbank langs met een indrukwekkende presentatie. Onze leden zijn nog diep onder de indruk van de uitleg en de werkwijze van de Kredietbank”. Emmy: “Ook de presentatie van Amiepedia.nl heeft bij al de aanwezigen voor een leerrijke, interessante en zeer gezellige avond borg gestaan. De presentatie van het verleden, heden en de toekomst van Amby werd enorm gewaardeerd.”
Het jaarprogramma 2023
-min.jpg)
Inmiddels is er in februari al een bezoek gebracht aan de rechtbank en zoals eerder beschreven was er een presentatie van Amiepedia.nl. In april was de Kredietbank te gast. Ook werd een presentatie georganiseerd aangaande ‘Niet Aangeboren Hersenletsel’ (N.A.H.). En in het kader van het sociale aspect was er een zeer geslaagde high tea. In mei 2023 is er behalve een zeer belangrijke ledenvergadering, maar tevens een presentatie met als thema Huidkanker, door dermatologe Mw. Sommer Voor de komende tijd staan o.a. geprogrammeerd: • een wandeling door de Hoge Fronten • een ontmoetingsavond voor alle leden van ZijActief Limburg • informatie over vluchtelingenwerk, • een excursie naar Centre Céramique, • een bezoek aan de stroopmakerij Vandewalle in Eckelrade • een lezing door Mw. Annie Schreuders, een wandelende encyclopedie als het gaat om kennis van de volkscultuur in Limburg. • Informatie over nanotechnologie Een mooi, uitnodigend en interessant aanbod, mag wel gesteld worden.
Ledenbestand
Emmy en Ger vervolgen hun verhaal dat eindigt in een ietwat teleurstellende teneur. De eerste jaren waren alleen vrouwen uit de agrarische sector welkom, toen het de Limburgse Vrouwenbeweging werd, waren ook de andere dames van Amby welkom en de laatste jaren zijn álle dames van harte welkom! Zoals eerder gezegd werden diverse jubilea uitbundig gevierd.
De vereniging startte in 1954 met 36 leden en dat aantal is op een gegeven ogenblik gegroeid tot boven de 100. De groei van dit aantal leden was vooral een gevolg van het zeer gevarieerde en verantwoord programma-aanbod, waarbij ‘voor elk wat wils’ gold. Creatief, sociaal-cultureel, religieus, sportief, etc. Het kwam allemaal voorbij. Helaas ziet men ook nu weer een parallelle ontwikkeling met de samenleving. De individualisering deed zijn intrede. Sociale media hebben de plaats ingenomen van de fysieke sociale ‘ontmoeting’ tijdens de clubavond. Ger: “We hebben dezelfde problemen als veel andere organisaties; het is moeilijk bestuursleden te vinden. De maatschappij verandert, vrouwen veranderen niet. Ze hebben andere behoeften. Ze bepalen individueel zelf hun programma. En net zoals bij veel andere verenigingen ontstaan ook hier leemten in het bestuur.
De vraag rijst ook bij ZijActief Amby:
“Waarom is het zo moeilijk drijvende krachten te vinden die de vereniging willen leiden? Deelname aan en belangstelling voor de activiteiten is er ruim voldoende. Waardering voor de diverse programmaonderdelen is er alom”.
Dit verschijnsel doet en deed zich ook al voor bij de zusterverenigingen in de omliggende dorpen Heer, Bemelen, Gronsveld, Caberg, Wolder en Vijlen. Te betreuren valt het dat, mede door corona en het ouder worden van de leden, het ledenaantal in de afgelopen jaren helaas is teruggelopen naar 69 leden.
Besturende krachten
.jpg)
Het moge duidelijk zijn, dat elke vereniging vraagt om een daadkrachtig bestuur. Dat geldt en gold natuurlijk ook voor de afdeling ZijActief Amby. Met respect voor alle bestuursleden, die hun beste kracht gewijd hebben aan de vereniging en zonder ook maar iemand tekort te willen doen, komen toch drie namen boven drijven. De tomeloze inzet van deze drie voorzitters mag er zijn en gewaardeerd worden. Hun rol is mede bepalend geweest voor de vereniging. Mevr. Dassen-Dreesen, als eerste voorzitter; Mevr. Marjos Stassen, die 22 jaar lang aan het roer heeft gestaan, en last but not least Mevr. Ger Wijnen, inmiddels op leeftijd, de stuwende kracht van de laatste decennia. 40 Jaar lang heeft zij haar uiterste best gedaan voor ZijActief Amby. Respect en waardering voor dit drietal. Zowel Ger als Emmy zeggen nogmaals: “Tevens is er natuurlijk een woord van waardering voor de vele andere bestuursleden. Dankzij hun inzet is ZijActief jarenlang een zeer krachtige vereniging in ons dorp geweest”.
Hoe verder
Beide dames, leden van de vijfhoofdige werkgroep (José Dols, Emmy Mertz, Riny Luijten, Amelie Lammerschop en Ger Wijnen), spreken de hoop uit, dat ZijActief nog een lang leven beschoren is. Met in het achterhoofd het aanstaande 70-jarig jubileum in 2024 zal er in mei 2023 tijdens de ledenvergadering een beroep worden gedaan op de inzet van een nieuw bestuur. De vergadering is aan het woord…
“Deze mooie vereniging mag voor Amby toch niet verloren gaan!”
| Bronnen, noten en/of referenties
Tekst:
Foto's:
|