Withuishof
De Withuishof is een landhuis gelegen aan de rand van Amby op de Bergerstraat 2-4. Deze hoeve werd gebouwd als buitenplaats en behoorde aan de familie Sleypen. In oorsprong misschien 17e eeuws maar kreeg zijn huidige vorm rond 1800 bij een ingrijpende verbouwing. Het huis is sinds 1967 een rijksmonument en wordt gerekend tot het Buitengoed Geul & Maas.
Geschiedenis
In de 18e eeuw was het een herenhoeve in bezit van Mathias Sleypen (1729-1798), wijnhandelaar te Maastricht. Deze verkocht de Withuishof in 1792 aan Jean Schoenmaeckers (1746-1811), landmeter, schout, secretaris der vrije rijksheerlijkheid Berg en Terblijt en secretaris der heerlijkheid Strucht en rentmeester van het klooster Sint-Gerlach. In 1792 trouwde zijn zoon Jacques Martin Schoenmaeckers met Marie Anne Sibille Sleypen een dochter van Mathias Sleypen.
Drie jaar later trouwde een andere zoon van Jean Schoenmaeckers geheten Johan Balthasar met Anna Philippina Sleypen. Wederom een dochter van Mathias Sleypen, waardoor geld en goederen samenvloeiden in één familie. De families Sleypen en Schoenmaeckers zouden in en na de Franse tijd door het strategisch opkopen van voormalig kerkelijk en adellijk goed een 'vastgoedimperium' stichten dat zijn weerga niet kende in Zuid-Limburg.
Vervolgens woonde de zoon van Jacques Martin Schoenmaeckers: Alex Schoenmaeckers in het landhuis. Hij nam als Limburgs afgevaardigde plaats in de Duitse Bond. Zie ook Aansluiting bij Duitsland, voor sommigen een droom.
Later was de freule mejuffrouw Hélène Schoenmaeckers woonachtig op de Withuishof. Zij was verpleegster en in de Tweede Wereldoorlog lid van het verzet. Zij hielp ontvluchte krijgsgevangenen de grens over. Na een jarenlang verblijf in concentratiekamp Ravensbrück, waarbij ze tuberculose opliep, overleed ze in een sanatorium in Sankt Gallen (Zwitserland) op 11 juli 1945. Mejuffrouw Schoenmaeckers werd bijgezet in het familiegraf bij de Walburga kerk. Er werd in 1959 een straat naar haar vernoemd in Amby de Hélène Schoenmaeckersstraat. Er ligt in de buurt van het landhuis de Kapel Bergerstraat. Deze kapel werd in opdracht van de freule mejuffrouw Adèle Schoenmaeckers gebouwd. Aangenomen wordt als dank voor de terugkeer van Hélène Schoenmaeckers uit de Duitse concentratiekampen.
Het pand bleef in handen van de familie Schoenmaeckers tot 1952, in dat jaar werd de Withuishof verkocht aan de Zusters Ursulinen te Maastricht. Die het als buitenverblijf gebruikte zowel voor zichzelf als voor hun pensionaires.
Later werd het complex weer als woonhuis ingericht. In de jaren '60 woonde hier uroloog dr. Aussems met zijn gezin. Hij was werkzaam op ziekenhuis Sint Annadal in Maastricht. Vanaf 1993 was het landhuis in handen van de familie Boels, die het verhuurde, onder andere aan een advocatenkantoor. Sinds 2013 is het in gebruik als verzamelkantoor. Er zijn 30 bedrijven in de Withuishof gevestigd. Daarnaast kan men het huis, binnenplaats of het bijbehorend park huren voor evenementen.
Beschrijving
Exterieur
De gebouwen van de Withuishof zijn rond een binnenplaats gebouwd en aan de westzijde is een tuin aangelegd in Engelse stijl. Boven de poorten aan de binnenplaats bevinden zich sluitstenen met het jaartal 1801. Dit jaartal slaat vermoedelijk op de modernisering van het gebouw door de bouw van de neoclassicistische middengevel. Aan de westzijde van het herenhuis is een engelse tuin aangelegd. Een van de paardenstallen is overdekt met troggewelven en voorzien van paardenboxen met ijzersmeedwerk uit de bouwtijd (begin 19e eeuw).
Interieur
De Withuishof bezat ooit een rijk interieur, waarvan slechts delen bewaard zijn gebleven. Bijzonder is met name het empire-stucwerk in de grote salon op de begane grond. Deze salon is met zekerheid ontworpen door Mathias Soiron. Het stucwerk van het plafond en de schoorsteenmantel met een ruïnelandschap doen sterk denken aan het werk van Petrus Nicolaas Gagini. Elders in het gebouw bevindt zich een schoorsteenmantel in Lodewijk XVI-stijl, een fragment van een kariatidenschouw, vermoedelijk afkomstig uit de vroegere keuken, en twee haardplaten. De vroeg-19e-eeuwse trap is in 1911 uit de middenvleugel overgebracht naar de ruimte naast de vestibule. Enkele gietijzeren handgrepen van ramen hebben de vorm van druiven, Bacchus of de hoorn des overvloeds.
Tot de inventaris behoorde onder andere een reeks olieverfportretten van de familie Schoenmaeckers.
Verbouwingen
In 1801 werd het woongedeelte vernieuwd tot een tweelaags herenhuis met mansardedak in opdracht van de familie Schoenmaeckers, mogelijk naar plannen van Mathias Soiron. Rond 1880 werd het gebouw aanzienlijk uitgebreid. Het gebouw werd vanaf 2013 in fasen gerenoveerd tot het huidige verzamelkantoor.
Trivia
- Aansluiting bij Duitsland, voor sommigen een droom
- Hélène Schoenmaeckersstraat
- Kapel Bergerstraat
- In 1901 vond er een grote legeroefening plaats rondom de Withuishof
- Op de Withuishof woonde een verzetsdame, Hélène Schoenmaeckers een afstammeling van Mathieu Sleijpen en Sophia Banens.
Overzicht voorgevel
Detail oostgevel
Zuidoost aanzicht
Zuidwest aanzicht
Voorzijde
Bronnen, noten en/of referenties
|